Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych ma za zadanie zapewnić ochronę ofiarom wypadków komunikacyjnych w każdym przypadku. Jej restrykcyjne przepisy doprowadzają jednak czasem do sytuacji, w której właściciel pojazdu staje się posiadaczem dwóch polis i zmuszony zostaje zapłacić podwójną składkę. Portal ww.ubezpieczeniaonline.pl przypomina na co należy zwrócić uwagę by uniknąć płacenia podwójnej składki polisy OC.
Główną przyczyną zjawiska podwójnych polis OC jest ich „samoodnawialność”. Specyficzny charakter obowiązkowego ubezpieczenia komunikacyjnego powoduje, że rządzi się ono wyjątkowymi zasadami. Zgodnie z art. 28 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm),
– "jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego nie później niż na jeden dzień przed upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została zawarta, nie powiadomi na piśmie zakładu ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, uważa się, że została zawarta następna umowa na kolejne 12 miesięcy (…)".
– Zatem, jeśli klient wypowie dotychczasową umowę ubezpieczenia OC później niż jeden dzień przed upływem okresu trwania ochrony, na który została zawarta, oraz wykupi w innym zakładzie ubezpieczeń nową umowę ubezpieczenia OC, przyjmuje się, iż zawarta została kolejna umowa, a zarazem powstał obowiązek opłacenia składki, zarówno w dotychczasowym zakładzie, jak i u kolejnego ubezpieczyciela. – tłumaczy Michał Mostowski, specjalista ds. ubezpieczeń komunikacyjnych w Ubezpieczeniaonline.pl. – W związku z czym kierowca ubezpieczając auto w nowym zakładzie ubezpieczeń i nie wypowiadając umowy w dotychczasowym, będzie w rezultacie zobowiązany zapłacić dwie składki – dodaje.
Ten problem spotyka bardzo często nabywców aut używanych. Zgodnie z prawem, w momencie sprzedaży samochodu prawa i obowiązki związane z polisą OC zbywcy przechodzą na nabywcę, w tym przede wszystkim obowiązek zapłaty składki. Nowy właściciel może w ciągu 30 dni wypowiedzieć umowę ubezpieczenia, jeśli zdecyduje się na zmianę ubezpieczyciela. Co ważne, dla zakładu ubezpieczeń liczy się data dotarcia zawiadomienia, a nie jego wysłania. Jeśli kupujący tego nie uczyni i wykupi kolejną polisę u innego ubezpieczyciela, obydwaj zażądają od niego zapłaty składki. Póki co jednak nie ma zapisu w ustawie, który by jednoznacznie rozstrzygał problem, który pojawia się w momencie, gdy sprzedaż pojazdu nastąpi w momencie, kiedy do zakończenia okresu ochrony pozostało mniej niż 30 dni. W tej kwestii istnieją dwa stanowiska. Zdaniem Rzecznika Praw Ubezpieczonych prawo powinno działać na korzyść kupującego, a więc nabywca powinien móc zrezygnować z dotychczasowej polisy w ciągu 30 dni. Zdaniem Ministerstwa Finansów i np. największego z ubezpieczycieli – PZU SA – decydująca jest zasada, że na dzień przed zakończeniem okresu trwania ochrony należy wypowiedzieć umowę w zakładzie ubezpieczeń.
Problem pojawia się gdy zbywca oszuka kupującego mówiąc, że nie posiada ważnej polisy OC, licząc na zwrot opłaconej składki za okres po sprzedaży auta. Zgodnie z prawem składka może być zwrócona dotychczasowemu właścicielowi pojazdu tylko wtedy, gdy nowy właściciel wypowie umowę ubezpieczenia. Ponadto do momentu gdy umowa ta nie zostanie wypowiedziana zakład ubezpieczeń może żądać zapłacenia kolejnej raty składki zarówno od zbywcy jak i nabywcy pojazdu. Nieświadomy tego faktu sprzedawca może jednak celowo wprowadzić kupującego w błąd. Nabywca, który zgodnie ze swoim obowiązkiem ustawowym wykupi polisę OC w dniu kupna pojazdu, stanie się w ten sposób posiadaczem dwóch polis. W momencie odnowienia się starej polisy dotychczasowy zakład ubezpieczeń może zażądać od niego zapłaty składki.
Istnieją dwie zasady, które pozwalają uniknąć płacenia podwójnego OC. Pierwsza z nich mówi, że jeśli nie chcemy w kolejnym roku polisowym przedłużać współpracy z obecnym ubezpieczycielem, nie wystarczy, że podpiszemy umowę z nowym zakładem ubezpieczeń. Musimy jeszcze zawiadomić dotychczasowego ubezpieczyciela, że nie chcemy zawierać z nim umowy w kolejnym roku najpóźniej na dzień przed upływem okresu trwania ochrony. Np. ubezpieczenie zawarte jest od dnia 09/05/2007 do dnia 08/05/2007 r. – zatem ostatnim dniem, w którym dotychczasowe towarzystwo ubezpieczeniowe musi otrzymać zawiadomienie jest 07/05/2007 r. To zawiadomienie musi dotrzeć do ubezpieczyciela najpóźniej w w/w dniu. Nie wystarczy, że zostanie w tym dniu np. nadane listem poleconym i mamy takie potwierdzenie. Warto więc wysłać je na kilka dni wcześniej, a w przypadku, gdy zwlekaliśmy do ostatniego dnia – należy je doręczyć osobiście do jakiejkolwiek placówki starego ubezpieczyciela (inspektoratu, oddziału) i zadbać o potwierdzenie przyjęcia pisma w jednostce – np. o pieczątkę z datą na kopii pisma.
Druga zasada mówi, że w sytuacji zakupu używanego samochodu, zbywca ma obowiązek przekazać nam swoją polisę OC. Jeżeli nie odpowiada nam oferta jego ubezpieczyciela, możemy wypowiedzieć umowę w ciągu 30 dni. Najlepiej zrobić to osobiście. Jeżeli nie ma takiej możliwości, wypowiedzenie można wysłać pocztą. Trzeba tylko sprawdzić czy dany zakład ubezpieczeń akceptuje wybraną przez nas formę dostarczenia wypowiedzenia oraz upewnić się, że wypowiedzenie dotrze do ubezpieczyciela przed upływem 30 dni. Jeżeli sprzedający twierdzi, że nie ma wykupionego OC, możemy zażądać od niego potwierdzenia tego faktu na piśmie, lub wystąpić do UFG z zapytaniem, czy faktycznie tak jest.
Czy można coś zrobić jeśli otrzymamy dwa uzasadnione wezwania do zapłaty składki? Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych działając w interesie ofiar wypadków komunikacyjnych, nakłada na właściciela pojazdu mechanicznego obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia OC. Jednak w sytuacji, w której posiadamy dwie polisy już pierwsza z nich spełnia powyższy obowiązek. Druga przestaje więc być umową ubezpieczenia obowiązkowego i teoretycznie nie podlega regulacjom wymienionej wyżej ustawy. W związku z tym, zgodnie z art. 812 par. 4 kodeksu cywilnego, który wskazuje, iż "jeżeli umowa ubezpieczenia jest zawarta na okres dłuższy niż sześć miesięcy, ubezpieczający ma prawo odstąpienia od umowy ubezpieczenia, w terminie 30 dni, a w przypadku gdy ubezpieczający jest przedsiębiorcą w terminie 7 dni, od dnia zawarcia umowy".
Po upływie tego terminu rozwiązanie umowy może nastąpić w dowolnym terminie jednak wyłącznie za zgodą obu stron. Oznacza to, że liczyć możemy jedynie na dobrą wolę jednego z ubezpieczycieli.
Aby uniknąć trudności najlepiej pamiętać o zasadach wynikających z przepisów prawa i ogólnych warunków ubezpieczenia. Jeśli nieświadomi swoich obowiązków wobec ubezpieczyciela, zawrzemy drugą umowę OC, jest co prawda szansa, że uda nam się wybrnąć z tej sytuacji nie płacąc podwójnej składki. Z całą pewnością nie będzie to łatwe. "Ignorantia iuris nocet”