W ostatnich dwóch, trzech latach największym zainteresowaniem klientów wśród ubezpieczeń na życie cieszą się ubezpieczenia o charakterze inwestycyjnym. Początkującemu inwestorowi trudno jest zrozumieć ideę tych ubezpieczeń – szczególnie, że pod ww. pojęciem kryją się różne produkty ubezpieczeniowe. Jeszcze większy problem ma początkujący inwestor, w przypadku, gdy musi wybrać: polisa czy fundusz inwestycyjny.
Portal Ubezpieczeniaonline.pl przypomina o metodach gromadzenia i pomnażania oszczędności, jakie dają polisy inwestycyjne, czy też całe programy inwestycyjne, łączące element ubezpieczeniowy z elementem pomnażania dochodów. rnrnTowarzystwa ubezpieczeniowe oferują cały wachlarz produktów tego typu. Od krótkoterminowych polis (np. 6-miesięcznych) z gwarantowaną sumą ubezpieczenia, do długoletnich (nawet 35-letnich) programów systematycznego inwestowania. Istnieje możliwość jednorazowej wpłaty wysokiej składki, jak i systematycznego odkładania mniejszych kwot. Można inwestować bezpiecznie – w fundusze oparte np. na obligacjach i innych papierach dłużnych, albo bardziej agresywnie – w fundusze oparte np. na akcjach i międzynarodowych instrumentach finansowych. Zawsze jednak inwestycje są pod nadzorem wyspecjalizowanych zespołów fachowców.
Istnieje wiele rodzajów ubezpieczeń inwestycyjnych. Powszechnie można wyróżnić ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi oraz „typowe” polisy inwestycyjne. Ubezpieczenia te w swojej konstrukcji są podobne, jednak w polisach inwestycyjnych funkcja ochronna ma charakter drugorzędny. Typowe ubezpieczenia inwestycyjne są produktami, w których ochrona ubezpieczeniowa ograniczona jest do minimum (np. do 2500 zł), ale dzięki temu znaczna część składki jest przeznaczana na inwestycje. Polisę inwestycyjną może założyć każdy, niezależnie od stanu zdrowia. W tym przypadku nie ma więc konieczności wypełniania ankiety medycznej, a procedura zawierania umowy jest uproszczona.
Polisy typu unit-link to polisy będące portfelem funduszy inwestycyjnych „zapakowanych” w jeden produkt. W przypadku polis unit-link ochrona ubezpieczeniowa jest tylko pozorna, występuje na rzecz możliwości inwestowania prawie całej kwoty w fundusze inwestycyjne. Ta cecha odróżnia owe polisy od ubezpieczeń z funduszami inwestycyjnymi, w których znacznie większa część wpłacanej składki przeznaczana jest na ochronę. Decydując się na polisę unit-link, wyboru funduszu dokonuje się spośród kilkudziesięciu funduszy zarządzanych przez różne towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI) oraz fundusze inwestujące powierzone im środki w zagraniczne instrumenty finansowe. Polisa unit-link to produkt czysto inwestycyjny, jedynie „opakowany w ubezpieczenie”. Polisy typowo inwestycyjne są godne rozważenia przez osoby, którym nie zależy na ochronie ubezpieczeniowej (lub posiadają odrębne ubezpieczenie na życie), a chcą efektywnie pomnażać swój kapitał.
Ubezpieczenia z funduszami inwestycyjnymi charakteryzują się małą przejrzystością co do sposobu alokacji składki. Nie wiadomo do końca, jaka część składki przeznaczana jest na ochronę ubezpieczeniową, a jaka jest inwestowana. Zazwyczaj w pierwszym roku ok. 28% oszczędności jest inwestowanych, w drugim ok. 80%, a w trzecim ok. 92–95%. Ich zaletą jest natomiast duża elastyczność, tj. w trakcie trwania umowy ubezpieczenia możemy w ramach tej polisy podnieść maksymalnie sumę ubezpieczenia, kiedy potrzebujemy wysokiej ochrony (np. główny żywiciel rodziny podejmuje ryzykowną pracę, albo brany jest kredyt hipoteczny, który musi być zabezpieczony taką polisą scedowaną na bank), a po zmianie sytuacji obniżyć sumę ubezpieczenia, przez co większa cześć składki będzie inwestowana. Natomiast w przypadku polis unit-link znacznie łatwiej określa się kwotę, która zostanie zainwestowana.
Polisy lokacyjne to jedna z najprostszych metod lokowania kapitału w produktach ubezpieczeniowych o charakterze inwestycyjnym. Ich dystrybucją zajmują się głównie banki, gdyż działają podobnie jak tradycyjne lokaty bankowe. Istnieją jednak pewne zasadnicze różnice pomiędzy tymi dwoma rodzajami produktów: zyski z polisy lokacyjnej, będącej ubezpieczeniem na dożycie, są w przeciwieństwie do odsetek ze zwykłych lokat bankowych zwolnione z 19% podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki), co oznacza, że taryfa składki oferowana klientowi jest rzeczywistym zyskiem jaki polisa wypracuje w całym okresie objętym ubezpieczeniem. Ponadto, polisa lokacyjna jest jednocześnie ubezpieczeniem na życie – całość składki wraz z gwarantowanym przez ubezpieczyciela zyskiem jest również zwolniona z podatku od spadków i darowizn. A to oznacza, że w przypadku śmierci ubezpieczonego, świadczeniobiorca otrzyma całą sumę ubezpieczenia tj. składkę wraz z odsetkami niezależnie od tego, w którym momencie trwania ubezpieczenia doszło do śmierci właściciela polisy. Przy zwykłej lokacie bankowej ewentualny spadkobierca otrzymałby jedynie kwotę odsetek naliczonych do momentu odbioru spadku i jeszcze musiałby zapłacić podatek. Ponadto, większość dostępnych na rynku ofert gwarantuje jedynie zwrot kwoty wpłaconej składki na polisę.
Polisy ubezpieczeniowe a inwestowanie tradycyjne
W ramach polis unit-link towarzystwa ubezpieczeniowe proponują gotowe portfele funduszy, co wymaga tylko jednej opłaty wstępnej w porównaniu z tradycyjnym inwestowaniem oddzielnie w poszczególne fundusze. Droższe jest natomiast zarządzanie portfelem funduszy, jednakże „opakowanie” produktu ubezpieczeniowego w polisę ubezpieczeniową powoduje, że część z ponoszonych kosztów jest rekompensowana przez oszczędności z tytułu odroczenia płatności podatku od zysków kapitałowych. Sprowadza polisy unit-link do roli portfela wielu funduszy inwestycyjnych. Tak skonstruowany produkt posiada tę przewagę nad zwykłymi funduszami inwestycyjnymi, że potencjalny klient nie musi tworzyć już samodzielnie własnego portfela funduszy. Polisy inwestycyjnej nie powinno się traktować jako typowej polisy na życie. Ochrona jaką zapewnia jest bowiem niewystarczająca w razie wystąpienia nieszczęśliwego wypadku.
Poprawa sytuacji gospodarczej kraju, wzrost płac i zainteresowania Polaków alternatywnymi formami inwestowania pieniędzy, wpływają na coraz większe zainteresowanie ubezpieczeniami inwestycyjnymi. Rosnące zainteresowanie produktami oszczędnościowymi oferowanymi przez towarzystwa ubezpieczeniowe powoduje, że ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe (UFK), w których gromadzone są składki z tego typu polis osiągają coraz większe przyrosty aktywów. Popyt na produkty łączące ubezpieczenie z funduszem nie słabnie, wręcz przeciwnie, ich udział rośnie także w globalnych oszczędnościach gospodarstw domowych. W 2005 roku wrósł z 3,3% do 4. W ramach ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych istnieje kilka grup produktów: ubezpieczenia na życie z funduszem oferowane klientom bez ograniczeń, produkty niedostępne w swobodnej sprzedaży z reguły oferowane w ramach bancassurance lub dostępne dla klientów dysponujących odpowiednio wysokimi środkami, a także pracownicze programy emerytalne i indywidualne konta emerytalne. Obecnie wyboru odpowiedniego funduszu można dokonać spośród ponad 300 różnych ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych (różnorodne rozwiązania konkretnych umów, a w szczególności poziomu ochrony, wysokości składki i sumy ubezpieczenia, wyboru funduszy, swobody operowania środkami). Dzięki temu UFK znajdują nabywców wśród ludzi o zróżnicowanych planach i horyzontach inwestycyjnych oraz o różnym nastawieniu do ryzyka.